Betoog Toetsweek Nederlands.

Weten we nog wie onze naaste is?
Na aanleiding van de kersttoespraak van onze koningin met uitspraken als ‘Weten we nog wie onze naaste is?’ en ‘Wezenlijk is de aloude opdracht: hebt uw naaste lief als uzelf. Vandaag is het minder duidelijk wat dat betekent’ is er bij vele van ons toch een gewetensvraag naar boven gekomen over de waarheid van deze stelling: Heeft de moderne communicatie er inderdaad voor gezorgd dat wij ons minder zorgen maken om de medemens?.

Jong en oud.
Het leuke aan dit onderwerp is dat men al snel een duidelijke mening heeft over de ‘voor en tegen’. Zo merk je dat jongeren al snel het idee hebben dat een beetje ‘bejaarde’ (wat mensen boven de 40 al snel zijn voor de gemiddelde puber) geen computer heeft en bij god niet zou weten wat termen als ‘tweeten’ en ’hyven’ zouden moeten betekenen. Aan de andere kant is dat ook het geval als je mensen vraagt over hun mening ten opzichte van ‘de jeugd van tegenwoordig’(de betiteling van de ‘vroeger was alles beter’ generatie voor pubers) gerelateerd aan deze stelling. De jeugd van tegenwoordig zou namelijk niet weten wie een Jan Wolkers is, literratuur zou onbegonnen werk zijn en een boek erbij pakken kost teveel tijd. Kortom, vooroordelen over en weer.

Beide vooroordelen kan ik gelijk ontkrachten, kijk namelijk maar eens in je omgeving en vraag jezelf af of er niet gewoon heel veel uitzonderingen te vinden zijn. Voor je het weet kom je er achter dat de oma van je beste vriend gewoon te vinden is op Facebook en de jongen uit je voetbalelftal elke vrijdag een boekenclub organiseert om met leeftijdsgenoten hun onlangs gelezen litteratuur te bekritiseren. Voor dit soort bevindingen heb je geen cijfers of statistieken nodig, een simpele ‘look around’ is bij deze dus genoeg.

Voor of tegen?
Maar voordat er getwist wordt wie er nou eigenlijk gelijk heeft of waar nou wel of niet een kern van waarheid in zit. Doe ik een kleine flashback naar de kersttoespraak:
‘’De naaste lijkt dus vervreemd en ver weg, maar bij rampspoed zien we plotseling hoe medegevoel wordt opgeroepen waardoor mensen zichzelf wegcijferen, aarzeling overwinnen, eigen angst of afkeer opzij zetten en alles over hebben voor een medemens in nood. In de moeilijkste omstandigheden kan barmhartigheid zich uiten in daadwerkelijke naastenliefde. Dan komt het mooie in mensen naar boven: de bereidheid onbaatzuchtig hulp te bieden, er te zijn voor onbekenden, hen te steunen in wanhoop en pijn. Mededogen verbindt ons met de naaste in nood. Een vastgehouden hand, een stem die moed inspreekt en ogen gericht op contact kunnen de boodschap van naastenliefde indringend overbrengen. In vrijwillige inzet voor anderen kent ons land een grote traditie.’’
Deze quote geeft een goede samenvatting van de gedachtegang die deze stelling als waarheid zou moeten bevestigen. Is een stevige omhelzing dus meer waard dan een mail of een belletje om een hart onder de riem steken? Natuurlijk is fysiek contact belangrijk en mag dat nooit een gemis worden in onze manier van doen en laten, no matter what, maar heeft de moderne communicatie niet juist veel meer van dit soort momenten mogelijk gemaakt?
Een simpel antwoord ‘ja’. Papa zit in Amerika om brood op te plank te brengen, het is kersttijd en het liefst zou iedereen natuurlijk bij elkaar zijn maar de omstandigheden laten dit simpelweg niet toe. Door middel van de moderne communicatie is het dus mogelijk om papa alsnog van het kerstfeest mee te laten genieten. Simpelweg de laptop even op tafel te zetten, webcam aandoen, Skype opstarten. Papa zit op zijn hotelkamer met zijn MacBook op schoot terwijl hij ziet hoe de kalkoen wordt aangesneden door zijn jongste dochter, met zijn allen heffen ze het glas en nemen ze afscheid. Pikken daarna allemaal een traantje weg, maar meer van geluk dan van verdriet. Het zien van elkaar en even meegenieten vult zo’n grote leegte die anders leeg was gebleven als ze beide hadden gewacht totdat ze elkaar weer ‘face to face’ konden ontmoeten als het gezin papa van schiphol ging halen. Het is een perfect alternatief om dit soort momenten toch te realiseren.

Kortom.
Misschien is het dus de tijdsbesteding of de mogelijkheden die er wel of niet zijn die er toe hebben geleid dat we misschien minder vaak bij elkaar langs gaan. Dus niet de mogelijkheden van de moderne technologie en communicatie, deze hebben alleen maar mee geholpen om veel dingen te bewerkstelligen en mooie momenten te realiseren wanneer de rest niet mogelijk was. Hoe men omgaat met deze voordelen en mogelijkheden is voor ieder anders, en voor zichzelf te bepalen. En met die zin zou ik de koning hare majesteit dus ook willen adviseren om te kijken wat voor mooie dingen er met deze middelen bereikt zijn en kunnen worden. Saamhorigheid begint jezelf, vanuit je hart. Wel of geen Twitter, of wel of geen omhelzing zou hier nooit tussen mogen staan, dat is pas de volgende stap.